Mehurasta gar na kukuruzu

Stručna podrška: Goran Avramov, Product Manager SRB & MAC, Corteva agriscience

Jedno od oboljenja kukuruza koje se javlja svake godine u većoj ili manjoj meri na našim njivama je svakako mehurasta gar kukuruza.

Mehurastu gar prouzrokuje gljiva Ustilago maydis koja napada sve nadzemne delove biljke, stablo, lišće, klip, metlicu.

Ovo oboljenje predstavlja manji problem na kukuruzu od ostalih oboljenja koja se javljaju, a koja su prouzrokovana od strane gljiva Fusarium spp., Gibberella spp., Aspergillus spp. Nije poznato da gljiva proizvodi mikotoksine, te ishrana životinja zaraženim biljkama ne predstavlja opasnost po zdravlje životinja. U nekim zemljama (Meksiko) formirane nedozrele mehuraste gale se koriste u ishrani kao poseban delikates u restoranima.

Gljiva izaziva pojavu mehuraste gari (gale) na mestima infekcije. Ove gale se formiraju kako na stablu tako i na listovima, klipovima i metlici, a sačinjene su od crne mase koju predstavljaju spore gljive. Najveće štete nastaju ako dođe do infekcije klipa i stvaranja gala umesto zrna. Ove gale uglavnom zahvataju vršne delove klipa, retko ceo klip.

Do infekcije gljivom dolazi na razne načine, a najčešće preko svile ili oštećenja biljnog tkiva. Oštećenje tkiva biljke (povrede) može biti prouzrokovano gradom, insektima ili mehaničkim povredama bilo kog dela biljke.

U toplim godinama, količina formiranih gala zavisi od stanja vlažnosti zemljišta posebno tokom juna meseca. Ukoliko su temperature niže, nego što je to normalno za to doba godine, doći će do slabijeg formiranja mehurastih gala, čak i u uslovima pojačane vlage zemljišta.

Spore gljive Ustilago maydis prezimljavaju u ostacima biljaka na polju ili u zemljištu i predstavljaju glavni izvor zaraze. One mogu zadržati vitalnost više godina i u povoljnim uslovima mogu zaraziti bilo koji kukuruz.

Obzirom da ovo oboljenje nema veliki ekonomski značaj u odnosu na druga oboljenja kukuruza, današnja selekcija novih hibrida nije posebno usmerena na stvaranju otpornih sorti. Postoje hibridi koji su više ili manje tolerantni prema ovom oboljenju, a njihova tolerancija potiče iz njihove prirodne otpornosti.Gljiva se ne prenosi semenom. Što se tiče smanjenja prinosa usled ovog oboljenja on nije veliki. Literatura navodi da 10% zaraženih biljaka smanjuje prinos 2%.

Mere kontrole pojave bolesti:

1. Tretman semena je bez značaja jer se gljiva prenosi putem zemljišta.

2. Održavanje dobro izbalansirane plodnosti zemljišta – velike količine azota praćene nedostatkom fosfora povećavaju šanse za infekciju.

3. Sprečiti mehaničko povređivanje biljke.

4. Zaštititi biljke od insekata koji svojom ishranom prave povrede na biljci, kao što je kukuruzni plamenac.

5. Korišćenje tolerantnijih hibrida na ovo oboljenje.

 

Bilten "Za našu zemlju", broj 81., 2019.godine.