Uzorkovanje i hemijska analiza zemljišta

Zašto je neophodno uzorkovati i vršiti analize zemljišta?

Nisu sva zemljšta podjednako obezbeđena hranljivim materijama. U zavisnosti od matičnog supstrata na kome su nastala, imaju različit sadržaj pojedinih hranljivih elemenata koje biljke koristite u ishrani.

Na njihov sadržaj u velikoj meri utiče i način eksploatacije zemljišta, a pre svega njegovo đubrenje. Svaka biljna vrsta ima određene specifičnosti u pogledu potreba za pojedinim hranljivim materijama.

Biljke usvajaju veliki broj različitih hranljivih elemenata. Biogeni elementi (azot, fosfor i kalijum) ulaze u sastav biljaka i izgrađuju njihova tkiva.

Svake godine se sa proizvodnih površina iznese određena količina biogenih elemenata. Količina  koja se iznosi  zavisi od visine prinosa i biljne vrste. Iznete elemente u odgovarajućim količinama neophodno je vratiti u zemljište đubrenjem,  kako bi se održao potrebni nivo njihovog sadržaja u zemljištu.

Iznošenje hraniva sa 1t prinosa i odgovarajućom vegetativnom masom

Biljna vrsta

N (kg)

P2O5 (kg)

K2O (kg)

Kukuruz

18-30

11-14

15-27

Pšenica

20-30

8-16

17-25

Soja

65-80

12-20

15-23

Suncokret

40-50

15-22

60-90

Uljana repica

40-70

30-40

60-100

Šećerna repa

3-7

1-3

4-8

Nizak sadržaj hranljivih materija u zemljištu neće omogućiti biljkama da u potpunosti ispolje svoj genetski potencijal što će neminovno rezultirati i nižim prinosom. Visok sadržaj hranljivih materija je takođe nepoželjan, jer može štetno uticati na gajene biljke, na usvajanje drugih hranljivih materija.

Radi utvrđivanja sadržaja hranljivih materija u zemljištu, praćenja dinamike kojom se menja, kao i održavanja optimalnog nivoa obezbeđenosti najvažnijim hranljivim elementima, neophodno je vršiti uzorkovanje i hemijsku analizu zemljišta.

Hemijska analiza zemljišta predstavlja osnov za racionalnu primenu mineralnog đubriva. Đubrenjem na osnovu analize zemljišta, pored obezbeđenja optimalnih količina odgovarajućih hraniva za gajene biljke, može se uštedeti značajna količina novca.

Kako se vrši uzorkovanje?                                                                                                                                                                                                                                                                            
Prosečan uzorak se sastoji od odgovarajućeg broja pojedinačnih uzoraka. Dubina sa koje se uzimaju uzorci za potrebe kontrole plodnosti kod ratarskih i povrtarskih biljnih vrsta je od 0-30cm, a kod voćarskih biljnih vrsta 0-30 cm i 30-60 cm (dva sloja).

Uzorkovanje zemljišta vršimo pomoću najsavremenije automatske opreme za uzimanje uzoraka. Prednosti koje ima ovakav vid uzorkovanja zemljišta u odnosu na ručno uzorkovanje su brojne. Oprema je u potpunosti automatizovana, sve instrukcije se zadaju pritiskom odgovarajućeg tastera iz kabine vozila. Svaki pojedinačan uzorak je uzet sa iste (zadate) dubine, ljudski rad je sveden na minimum što značajno smanjuje mogućnost bilo kakve greške u radu. Radni učinak opreme za uzorkovanje je daleko veći. Jedna oprema u toku radnog dana može da uzorkuje površinu od 300-500ha u zavisnosti od veličine parcela i njihove međusobne udaljenosti.

Prilikom uzorkovanja zemljišta Agrotim Victoria Logistic koristi i GPS tehnologiju. Snimanjem, mapiranjem parcele GPS uređajem  dobijamo tačne koordinate parcele kao i njenu površinu. Ukoliko je parcela veća,  deli se na više manjih koje se posebno uzorkuju. Ako se analizom zemljišta utvrdi različit sadržaj hraniva u pojedinim uzorcima, postoji mogućnost da se svaki uzorak đubri odgovarajućom formulacijom i količinom đubriva. Prilikom uzorkovanja beleže se koordinate svake tačke uboda odnosno mesta sa kog  je uzet pojedinačan uzorak.

Zahvaljujući tome na raspolaganju nam je mogućnost da posle četiri godine, kada se ponovo vrši uzorkovanje za analizu plodnosti, uzorak uzmemo sa istog mesta. To omogućuje praćenje dinamike promene sadržaja lakopristupačnih hraniva u zemljištu.

Uzimanje uzoraka može se vršiti i ručno, odnosno uz pomoć ašova ili raznih vrsta sondi. U tom slučaju, pojedinačni uzorci se skupljaju u odgovarajuću posudu. Sakupljenu zemlji treba isitniti, dobro izmešati i eventualno izbaciti višak zemlje. Prosečan uzorak treba da ima masu maksimalno 1kg. U vreću sa uzorkom neophodno je ubaciti karticu na kojoj su ispisani podaci o vlasniku uzorkovane parcele, katastarski broj parcele, površina parcele, broj uzorka ukoliko ih ima više na jednoj parceli, podaci o predusevu i planu setve za narednu godinu na uzorkovanoj parceli. Ovakav uzorak je adekvatno obeležen i pripremljen za analizu.

Uzorkovanje je najbolje izvršiti po ubiranju useva dok je zemljište slegnuto, odnosno dok se nalazi u fizički nenarušenom stanju. Nakon završetka proizvodne sezone, pravo je vreme da se izvrši analiza zemljišta i utvrditi sadržaj hraniva u njemu. Dobijeni podaci od velikog su značaja za naredni period.

Uzorkovanje obrađenog zemljišta (naročito uzoranog) onemogućuje kretanje vozila po parceli, dobija se prosečan uzorak koji nije uzet sa ujednačene dubine, raspored pojedinačnih uzoraka nije pravilan, te tako uzet uzorak ne može adekvatno da reprezentuje čitavu površinu parcele. Samim tim dobijaju se hemijske analize zemljišta koje nisu u potpunosti pouzdane. Posebno je bitno da parcele čije se uzorkovanje planira nisu đubrene u prethodna četiri meseca.  

Stručna služba Agrotima sezonu uzorkovanja zemljišta počinje krajem juna meseca, posle žetve strnih žita, uljane repice, ranog povrća i drugih useva. Žetveni ostaci su uglavnom dobro usitnjeni i ne predstavljaju problem prilikom uzorkovanja. Nakon žetve okopavina, često se dešava da na parcelama ostaju visoke stabljike (naročito kod suncokreta) te ih je pre uzorkovanja neophodno istarupirati ili na drugi način usitniti. Uzorkovanje voćnjaka i vinograda vrši se posle berbe. Kod višegodišnjih useva je bitno da razmak između redova bude minimalno tri metra kako bi vozilo sa opremom za uzorkovanje moglo da se kreće između njih. Pošto su ovi usevi često zasnovani na gornjim terenima preveliki nagibi parcela mogu predstavljati problem. Sezona uzorkovanja zemljišta se završava kada padavine, blato i loši vremenski uslovi onemogućuju dalji rad. Imajući u vidu značaj ove mere, kao i vremenski interval u kome se može izvršiti, svi proizvođači bi trebalo da odvoje malo vremena i izvrše analizu zemljišta.

Stručna služba Agrotima bavi se pružanjem usluga uzorkovanja i analize zemljišta,  davanjem preporuka za đubrenje, saveta za pravilan izbor i primenu sredstava za zaštitu bilja i unapređenje poljoprivredne proizvodnje. Svoju misiju Agrotim bazira upravo na unapređenju proizvodnje i ostvarenju što boljih proizvodnih rezultata svojih poslovnih partnera. Po uzorkovanju zemljišta smo prepoznatljivi ne samo u našoj zemlji, već i u regionu.

Više o analizi zemljišta i njenom značaju u savremenoj obradi zemljišta možete pogledati u video prilogu ovde.